Neki od njih služe kao prva linija odbrane organizma jer su anatomski specifično građeni i površno postavljeni, zbog čega se nalaze na direktnom putu prolaza raznih mikroorganizama, stranih tela i drugih materija koje su štetne za ljudski organizam.
Svaki ovaj organ zajedno sa plućima je važan za normalno funkcionisanje organizma.
Kašalj kao jedan od glavnih simptoma plućnih bolesti
Kašalj je jedan od najučestalijih respiratornih simptoma koji se javlja u patogenezi plućnih bolesti opšte populacije, a čiji su mehanizam nastanka i etiologija još uvek nedovoljno poznati. Sve ovo doprinosi i činjenici da terapija za njegovo lečenje može biti vrlo neodređena, dugotrajna i komplikovana.
Prema vremenskoj podeli, kašalj se može javiti u formi akutnog, subakutnog i hroničnog kašlja. Sa druge strane, kašalj se može javiti i refleksno, kao jedan od vitalnih i odbrambenih refleksa organizma, prilikom kog organizam pokušava da zaštiti respiratorni sistem.
Dispneja
Dispneja se najčešće karakteriše kao subjektivni osećaj otežanog disanja prilikom kog su prisutne i druge respiratorne poteškoće. Bolesnici je često opisuju i kao “glad za vazduhom” što dalje govori u prilog tome koliko intenzivna može biti.
Dispneja se može javiti kao posledica raznih respiratornih poremećaja, ali može biti prouzrokovana i zagađenjem životne sredine različitim hemikalijama, štetnim gasovima i duvanskim dimom. Kada govorimo o terapij dispneje, ona se ipak odnosi na lečenje osnovne bolesti, koja kada se reguliše izaziva i posledično povlačenje tegoba.
Dijagnostika dispneje podrazumeva primenu standardizovanih dijagnostičkih metoda koje se koriste u pulmologiji, a koje nudi i Puls Kardiološki Centar u okviru svojih usluga.
Simptomi upale pluća
Dijagnoza pneumonije podrazumeva raznoliku grupu upalnih procesa koji su jasno lokalizovani u plućima. Upala pluća je i danas jedna od bolesti sa visokim procentom smrtnosti što samo govori o tome koliko je ova vrsta poremećaja opasna.
Prema etiologiji, pneumonije se dele na bakterijske i nebakterijske.
Neki od uobičajenih simptoma upalnog procesa u respiratornom traktu su:
- izarzito visoka, retko samo povišena telesna temperatura
- pojava suvog nadražajnog kašlja koji kasnije biva propraćen sekretom koji može sadržati gnoj, a ponekad čak i krv ili sukrvicu
- opšta slabost
- malaksalost
Simptomi raka pluća
Pod terminom “rak pluća” podrazumeva se dijagnoza malignog tumora pluća, koja spada u grupu nezaraznih bolesti, dakle onih koje se ne mogu preneti sa jedne osobe na drugu.
Jedna od osnovnih podela tumora je na maligne (zloćudne) i benigne (dobroćudne). Kako etiologija ovog poremećaja nije poznata u potpunosti, ističu se i najčešći faktori rizika, a među njima su i zagađenje životne sredine, pušenje, kao i određene genetske predispozicije.
Najvažniji simptomi maligniteta pluća su:
- uporan kašalj
- posledično iskašljavanje ispljuvka koji sadrži krv ili sukrvicu
- bolovi u grudnom košu prilikom dubljeg disanja i kašljanja
- uporne pneumonije (upale pluća koje ne prolaze posle preležane bolesti ili se ponovno javljaju na istom mestu)
- otežano disanje
- smanjenje telesne težine
- gubitak ili smanjenje apetita
Simptomi bronhijalne astme
Bronhijalna astma je hronično oboljenje koje se odlikuje povećanom preosetljivošću organizma na razne spoljašnje uticaje, a koje se ispoljava u vidu upale disajnog aparata. Smatra se i bolešću savremenog društva usled konstantnog povećanja stope novoobolelih. Najveći deo obolelih od ove bolesti zapravo u osnovi ima dijagnozu alergijske astme.
Simptomi svojstveni bronhijalnoj astmi su:
- nedostatak vazduha
- vizing (zvučni fenomen sviranja u grudima)
- dispneja (osećaj nedovoljne količine vazduha)
- neprijatan osećaj ili osećaj stiskanja u grudima
- opšta slabost
- kašalj i iskašljavanje
Simptomi HOBP-a (hronične opstruktivne bolesti pluća)
Termin HOBP govori o načinu nastanka ovog tipa respiratornog poremećaja odnosno predstavlja ograničenje protoka vazduha u disajnim putevima u smislu smanjenja istog. Taj ograničen protok vazduha je progresivan proces i obično je praćen i nekom vrstom zapaljenske reakcije organizma na štetne materije i/ili gasove.
Sam naziv ovog oboljenja nam bliže opisuje kliničku sliku istog, gde termin hroničan znači da se bolest ne povlači tj. da ima doživotni tok, dok nam termin opstruktivna ukazuje na ugrožen protok vazduha u disajnim putevima.
Dakle, osobe koje boluju od HOBP-a imaju delimično otvorene disajne puteve usled čega tako izmenjeni disajni putevi primaju i manju količinu vazduha koja je sama po sebi problematična u smislu daljeg normalnog funkcionisanja organizma.
Tipični simptomi koji ukazuju na HOBP su:
- subjektivni osećaj nedostatka vazduha (dispneja)
- zviždanje u grudima (vizing)
- prisustvo hroničnog produktivnog kašlja
Simptomi plućne tromboembolije
Tromboembolija pluća je poremećaj koji se svrstava u grupu vaskularnih oboljenja i javlja se kao komplikacija venske tromboze. Prema težini kliničke slike, plućne embolije se dele na masivne (kada je prisutno začepljenje cirkulacije koje je veće od 50%) i nemasivne (koje se ispoljavaju lakšom kliničkom slikom i obično imaju povoljniji ishod po pacijenta).
Ono što je takođe značajno napomenuti je da postoje i asimptomatske manifestacije ove bolesti koje se obično i otkrivaju slučajno ili se završavaju iznenadnom smrću kada su teži oblici u pitanju.
Najčešći simptomi koji ukazuju na tromboemboliju pluća su:
- osećaj nedostatka vazduha (otežano disanje)
- kašalj (pogotovo kada je prisutan krvavi ispljuvak)
- bol u grudnom košu
- moguć je i prolazni poremećaj svesti (sinkopa)
- pojava otoka i lokalizovane hiperemije (crvenila) nogu
- upala (“zapaljen”) krvni sudovi nogu
Dijagnostika bolesti pluća
Postavljanjem dijagnoze započinjemo svaki terapijski proces čiji ishod zavisi i od pravovremeno postavljene i definitivne dijagnoze. Danas, postoji ogroman broj različitih opštih i specifičnih dijagnostičkih metoda, koje delimo u više grupa u odnosu na tehnologiju i način rada koji se koriste u dijagnostifikovanju poremećaja.
U standardne dijagnostičke procedure spadaju:
- rendgen
- ultrazvuk
- skener pluća
- NMR (nuklearna magnetna rezonanca)
- biopsija
- endoskopija
- laboratorijski nalazi
- EKG
U specifične pulmološke dijagnostičke procedure spadaju:
- pulsna oksimetrija (saturacija kiseonika odnosno merenje zasićenosti krvi kiseonikom)
- spirometrija (procena funkcije sistema organa za disanje)
- rendgen pluća i srca
- bronhoskopija
- pleuralna biopsija
- Doppler ultrazvuk grudnog koša
Lečenje bolesti pluća
U zavisnosti od tipa postavljene dijagnoze, pulmološka terapija može biti neinvazivna i invazivna, gde pod invazivnom podrazumevamo različite vrste hirurških zahvata, dok u neinvazivne terapijske procedure ubrajamo i:
- inhalacije
- drenažu
- vežbe disanja (pulmološka rehabilitacija)
- medikamentoznu terapiju (primenu lekova)
Pored gore navedenih terapijskih modaliteta, promena načina života u skladu sa dijagnozom je svakako jedan od delova terapije pulmoloških pacijenata.
Ono što se pod tim podrazumeva jesu neke smernice koje pacijenti dobijaju od lekara specijaliste (pulmologa, alergologa) i/ili lekara opšte medicinei podrazumevaju sledeće:
- prestanak pušenja
- izbegavanje duvanskog dima u najvećoj mogućoj meri
- redovno i često provetravanje prostorija u kojima se boravi
- rekreacija u odgovarajućoj meri (pešačenje, boravak u prirodi,…)
Zdrava pluća su od vitalnog značaja za svakodnevno normalno funkcionisanje, a u uslovima povećanog aerozagađenja životne sredine sve ih je teže sačuvati. Zbog toga, bitno je obratiti pažnju na pojavu bilo kojeg od prethodno navedenih simptoma koji mogu ukazati na razvoj potencijalnog patološkog stanja.
Ukoliko se bolest otkrije pravovremeno (što ranije) povećava se i šansa za uspešnu terapiju i potpuno izlečenje, što je od velike važnosti ukoliko se radi o dijagnozi nekog malignog procesa, kao što je između ostalog i rak pluća.
U Centru za bol u grudima u okviru naše klinike možete dobiti kompletnu dijagnostiku i terapiju dispneje i bola u grudima. Zato, ne čekajte, već na vreme zakažite svoj specijalistički pregled u našoj ustanovi putem popunjavanja redovne kontakt forme na našem sajtu ili pozivom na telefon.
Reference:
- Cooley, M. (2000). Symptoms in adults with lung cancer. A systematic research review.. Journal of pain and symptom management, 19 2, 137-53.
- Mauliku, N., , S., & Mutia, T. (2021). Analysis of Risk Factors that are Related to Lung Respiratory Symptoms. KnE Life Sciences, 1054-1062.
