Šta je koksaki virus?
Koksaki virus pripada rodu enterovirusa. Otkrio ga je sredinom 20. veka američki naučnik Gilbert Dalldorf, a nazvan je po istoimenom mestu u državi Njujork. Koksaki virus često izaziva infekcije, a u pojedinim slučajevima može ozbiljno da ošteti srce, pa i da bude uzročnik infarkta.
Tipovi koksaki virusa
Poznata su dva tipa ovog virusa:
- koksaki virus tipa A (23 vrste)
- koksaki virus tipa B (6 vrsta)
Koksaki virus tip A najčešće uzorokuje respiratorne probleme, upalu ždrela i osipnu infekciju koja zahvata stopala, usta i šake, češće kod dece. Spada i u uzročnike angine pektoris, konjuktivitisa i vezikularnog stomatitisa.
Koksaki virus tipa B izaziva probleme sa plućima i stomakom, bolove, groznicu i glavobolju, kao i srčane smetnje. Kod dece često uzrokuje meningoencefalitis.
Ako se jave veće komplikacije, oba tipa virusa mogu da izazovu ozbiljnija stanja kakva su aseptični meningitis, miokarditis i perikarditis.
Kako se koksaki širi?
Koksaki virus se ne prenosi, kao drugi virusi, vazduhom, to jest kašljanjem i kijanjem, već najčešće direktno, sa osobe na osobu. Može da se prenese i indirektnim putem, preko zaražene hrane ili vode, pa čak i predmeta, pošto može da se ostane i preživi nekoliko dana na stvarima poput pelena, igračaka, stolova, posuđa i drugih kontaminiranih površina.
Virus dospeva u telo kroz usta, a odatle do creva, gde se razmnožava. Širi se limfnim putem do žlezda, pa putem krvi dospeva u centralni nervni sistem.
Simptomi koksaki virusa i uticaj na zdravlje
Kad mislite da ste prehladu pregrmeli na nogama, budite posebno oprezni jer se infekcija koksaki virusom najčeše javlja uz simptome slične prehladi ili gripu. U nekim slučajevima simptomi na početku infekcije zataje, pa se naglo razbuktaju.
Kod dece virusna infekcija obično prođe bez posledica, sam organizam se izbori bez problema u roku od tri do pet dana.
Kod odraslih najčešći rani simptom koksaki infekcije jeste neobjašnjiva malaksalost preko dana.
Javljaju se potom i bol u grlu, kao i dijareja. Sledi povišena temperatura, glavobolja, bolovi u stomaku, povraćanje. Meningenalna faza podrazumeva jake glavobolje i češće povraćanje. Prisutna je i pojačana osetljivost na zvuke i svetlo, refluks uz bol u leđnim i vratnim mišićima, usporen rad srca, opstipacija, a ponekad i gubitak svesti.
Fatalni ishodi su retki, ali mogući, i to je naglo slabljenje i popuštanje srčanog mišića koje rezultira infarktom.
Populacija koja potpada pod visokorizičinu i komplikacije
Kod 95 odsto ljudi infekcija koksaki virusima prolazi bez značajnih simptoma, ali kod pet procenata oni mogu da budu uzrok čak i životno ugrožavajućeg stanja kada virus ošteti mozak, srce, srčanu, plućnu maramicu. U tu grupu ljudi spadaju deca koja još nisu stekla imunitet na koksaki viruse, zatim stariji, oni koji već boluju od neke kardiovaskularne bolesti ili su u riziku da obole, kao i trudnice i osobe sa oslabljenim imunim sistemom.
Dijagnoza i lečenje
Koksaki virus se može izoluovati iz grla prvih nekoliko dana od početka bolesti i iz stolice posle pet-šest nedelja. Antitela se javljaju u početnoj fazi infekcije i mogu da opstaju godinama. Međutim, nije ga moguće otkriti običnim, konvencionalnim laboratorijskim analizama, ali ga je moguće otkriti u specijalizovanim ustanovama.
Izoluje se iz brisa grla, nazofaringealnog sekreta, sadržaja vezikula, stolice, likvora, krvi. Od seroloških testova za detekciju antitela u serumu koriste se RVK, imunoflorescencije, ELISA, RIA.
Ne postoji specifičan lek za koksaki, već se uz individualni pristup pacijentu i kombinovanu terapiju leče aritmija, slabost srčanog mišića i vraća imunski sistem u ravnotežu. Veoma je važno da se životne navike promene, da se više odmara i minimiziraju stres, umor i veliki napori.
Po potrebi mogu se uzimati sredstva za snižavanje temperature i ublažavanje bolova, kao i kortikosteroidi.
Prevencija i kontrola
Virusi se kače na voće, povrće i drugu hranu koja se jede bez prethodne termičke obrade, pa se čovek lako zarazi i ovim putem, preko vode, zemljišta, đubriva ili preko zaraženih osoba koje rukuju ovim proizvodima.
Stoga su osnovne mere prevencije redovno i temeljno pranje ruku i održavanje kompletne higijene, kao i dezinfekcija i provetravanje životnog i radnog prostora.
Pošto su i creva ključ dobrog imuniteta, odlična prevencija i zaštita od koksaki virusa je i uravnotežena ishrana, sa probioticima i prebioticima, koji će održati ravnotežu crevne flore, odnosno dobrih i loših bakterija.
